İran Coğrafyası
Coğrafya, dünyanın herhangi bir yerinde toplumun ve kültürün gelişimi üzerinde önemli bir etkiye sahiptir, ancak etkisi özellikle İran gibi bir ülkede dramatiktir. İran Coğrafyası'nda bir gelecek olsun.
İran Coğrafyasının insanların yaşayabileceği ciddi sınırları vardır, ülkenin farklı bölgeleri arasındaki ulaşım ve iletişimi zorlaştırır ve mümkün olan yaşam tarzlarını büyük ölçüde etkilemiştir. Her şeyden önce İran, göreceli olarak çok büyük bir ülke. Mevcut sınırlarında, yaklaşık 636.000 mil karelik bir toplam alana (kara ve su yüzeyi birleşimi) sahiptir. Şu anda fiziksel boyutta dünyanın on yedinci en büyük ülkesi (Sovyetler Birliği'nin dağılmasından ve Kazakistan'ın bağımsız bir devlet olarak kurulmasından on altıncı yüzyıldan sonra).
Karşılaştırma olarak, Alaska'dan yaklaşık yüzde 10 daha büyük, Teksas'ın iki katından daha büyük veya Kaliforniya'nın dört katından daha büyük, ancak Meksika'dan biraz daha küçük. İran'ın alanı ABD veya Kanada veya Rusya gibi bir ülkeninkinden çok daha az olsa da, bölge komşularının çoğundan önemli ölçüde daha büyüktür - Türkiye, Afganistan, Pakistan ve Irak'ın dört katından daha büyüktür, ama Suudi Arabistan'dan daha az.
Ülkenin merkezi çekirdeği, kuzeybatıdan güneydoğuya 700 mil boyunca uzanan neredeyse kesintisiz bir tuz ve kum çöllerinden oluşmaktadır. Kuzeydeki çöl havzası, tuz çölünün doğudan batıya yaklaşık 200 mil ve kuzeyden güneye 100 mil kadar uzanan son derece ıssız bir bölge olan Dasht-e Kavir olarak bilinir. Güneydeki bir başka bölge olan Dasht-e Lut, 100 mil uzunluğunda ve 40 mil genişliğinde büyük bir kumlu çöl içerir. Bu bölgeler sadece kısır değil, aynı zamanda modern mekanize taşımanın özel biçimlerinden başka bir şeyden neredeyse imkansızdır.
İran Çölleri - İran Coğrafyası
Çöl havzasını kuşatan, aynı derecede heybetli iki dağ zinciri, Alborz ve Zagros. Alborz zinciri, ülkenin kuzeyinde yaklaşık 300 mil uzunluğunda ve ortalama 60 mil genişliğinde nispeten kompakt bir hilal oluşturur. İran'ın en yüksek dağı olan 18.628 fit yüksekliğindeki Damâvand Dağı'nın görkemli karla kaplı volkanik zirvesi hakimdir. Kuzey tarafında, Alborz Dağları yaklaşık 10.000 feet yüksekliklerden Hazar Denizi kıyılarına (deniz seviyesinden yaklaşık 25 metre aşağıda) hızla düşer. Bu dik düşüş ve birçok pratik geçişin olmaması nedeniyle, Alborz Dağları, Hazar bölgesini ülkenin geri kalanından etkili bir şekilde engelleyen sanal bir duvar oluşturur. Daha karmaşık Zagros zinciri, ülkenin kuzeybatısından güneydoğusuna uzanan yaklaşık 125 mil genişliğinde geniş paralel aralıklardan oluşur. Zagros dağları Alborz dağları kadar yüksek değildir, ancak yine de oldukça etkileyicidir: en yüksek zirve olan Zardeh Kuh 14.920 feet'e yükselir. Zagrosların daha pratik geçişleri de var, ancak bireysel aralıkların düzeni ve yönü, dağları doğudan batıya geçmek için önemli zorluklar yaşıyor. Güneyde, Zagroslar Basra Körfezi'ndeki yaklaşık 2.000 feet'ten deniz seviyesine oldukça aniden inerler. Bu dağ ve merkezi plato kombinasyonu İran'a çok yüksek bir ortalama yükseklik kazandırıyor. Çoğu arazi 2.000 fitin üzerindedir ve en önemli şehirlerin bulunduğu merkezi platoda ortalama yükseklik 4.000 fittir.
Arazinin yüksekliğine ve sağlamlığına ek olarak, İran coğrafyasının bir diğer önemli özelliği kuraklığıdır. Bir bütün olarak ülke için ortalama yağış yılda sadece 10 inçtir - bir çölün yılda 6 inçten daha az yağmur alan bir bölge olarak tanımlanabileceği düşünülmemektedir. Dahası, bu yağış mevsimseldir, kışın kar olarak düşer veya birkaç özel c alanında, özellikle Alborz'un Hazar'a bakan yamaçlarında ve Zagros'un bazı bölgelerinde yoğunlaşır. Hazar boyunca alanlar yılda 40 inç veya daha fazla ve bazı diğer dağ bölgeleri belki de bu miktarın yarısı olabilir.
Ülkenin zar zor yarısı, bir çölün tipik marjinal miktarını aşacak kadar yıllık yağış alır ve ülkenin sadece yüzde 10'u ekilebilir olarak kabul edilebilir. İran, büyüklüğüne rağmen, nehir veya göl yolunda çok az şey var. Gezilebilir tek nehir, yaklaşık 70 mil mesafede ticari nakliyeyi mümkün kılan Kârun'dur. Bazı nehirler, özellikle Safi d Rud ve Atrak, Hazar Denizi'ne beslenir; ancak fazla su taşımazlar, mevsimsel olarak içeri akarlar ve navigasyon için uygun değildirler. Aras (Araxes) Nehri, İran'ın kuzeybatı sınırının bir parçasını oluşturur ve güney Afganistan'ı boşaltan Helmand, güneydoğuda sulama için biraz su sağlar. Birçok mevsimlik sel, dağlardan orta havzaya doğru akar ve sonunda çölde kaybolurlar. Belki de bu iç nehirlerin en ünlüsü, Gâv-khuni bataklığında dağılmadan önce İsfahan kentinden geçen Zâyandeh Rud'dur. En büyük göl Urmiye'dir (alanda yaklaşık 1.800 mil kare ancak 50 feet'den daha derin değildir); İran'daki çoğu göl gibi, çıkışı yoktur ve sonuç olarak çok tuzludur (Ölü Deniz ile karşılaştırılabilir). Son yıllarda, bu nehirlerin bazılarına elektrik sağlamak veya su rezervuarlarını arttırmak için barajlar inşa edilmiştir.
